(zakres materiału na dn. 12 – 25.03.2020 r.)
Zapisz w zeszycie przedmiotowym
Temat: Wyższe kwasy karboksylowe czyli tzw. kwasy tłuszczowe. (kl. 8b uzupełni swoje wiadomości, a kl. 8a wprowadzi je od początku)
W związku z tym, że budowa kwasów tłuszczowych jest podobna do budowy niższych kwasów karboksylowych (np. kwasu mrówkowego czy octowego)…
- zrób na podstawie (przynajmniej) podręcznika do chemii kl. 8 str. 169-173, notatkę do zeszytu, w której powinny znaleźć się następujące informacje;
- definicja wyższych kwasów karboksylowych,
- wzory sumaryczne i nazwy trzech kwasów tłuszczowych (podr. str. 169),
- wzór grupowy kwasu oleinowego, który między 9 i 10 atomem węgla ma wiązanie podwójne, czyli jest kwasem nienasyconym – podr. str. 171,
- obserwacje i wnioski z doświadczenie nr 33 ze str. 169- 170 w podręczniku kl. 8
- reakcje spalania całkowitego kwasów tłuszczowych (palmitynowego, stearynowego i oleinowego) podr. str. 170,
- obserwacje i wnioski z doświadczenie nr 34 ze str. 170 w podręczniku kl. 8,
- obserwacje i wnioski z doświadczenia nr 35 str. 171, podr. kl. 8
- obejrzyj (ok. 4 min. filmik dot. otrz. mydła) https://www.youtube.com/watch?v=dAs07qNyif0
- co to są mydła i jak je dzielimy?
- Jak można otrzymać mydło (np. stearynian sodu) - doświadczenie nr 36 str. 172, zapisz wniosek z tego doświadczenia oraz przepisz reakcję otrzymywania mydła sodowego.
- Zastosowanie kwasów tłuszczowych.
- zad. 1 str. 173, podr. do kl. 8 (znane Wam reakcje spalania)
- zad. 6 str. 173, podr. do kl. 8 (zad. na stężenie procentowe omawiane były w kl. 7).
Zapisz w zeszycie przedmiotowym
Temat: Porównanie właściwości kwasów karboksylowych.
- zrób na podstawie (przynajmniej) podręcznika do chemii kl. 8 str. 174-176, notatkę do zeszytu, w której powinny znaleźć się następujące informacje:
- rodzaje (podział) kwasów karboksylowych – graf ze str. 174, podr. kl. 8
- podobieństwa i różnice we właściwościach kwasów karboksylowych – tabela ze str. 175, podr. kl. 8 do przepisania.
- zad. 1 str. 176 podręcznik kl. 8 (znane Wam reakcje spalania)
- zad. 7 str. 176 podręcznik kl. 8 (zad. na stężenie procentowe omawiane były w kl. 7).
ZAKRES MATERIAŁU DO OPRACOWANIA Z CHEMII, KL. 8a, 8b
OD DNIA 26.03.2020 r. DO DNIA 03.04.2020 r.
Adres mojej poczty elektronicznej „do kontaktu z uczniami” to:
OCENIANIE PRACY UCZNIA:
Z każdego tematu (realizowanego od czwartku 26.03.2020 r.) poproszę kilka losowo wybranych osób o przesłanie mi wykonanych zadań w formie załącznika (np. zdjęcia) na podany przeze mnie powyżej adres e-mail ( „jak w tradycyjnym” nauczaniu: np. .jeśli klasa ma fizykę w czwartki i wtorki, to zadanie z czwartku 26.03.2020 r. będę mogła sprawdzić dopiero we wtorek 31.03.2020 r.). Oczywiście od czasu do czasu sprawdzę, nie tylko bieżące zadanie, ale poproszę o przesłanie opracowań z wcześniejszych lekcji. Oceny będę wpisywać do e-dziennika w kolumnie opisanej jako eNauczanie, z przypisaną wagą 1.
PROSZĘ NIE PRZYSYŁAĆ DO MNIE ZAŁĄCZNIKÓW Z INNYCH ADRESÓW E-MAIL NIŻ TE, KTÓRE PODALIŚCIE DO KONTAKTU!!
PIĄTEK, 27.03.2020 r.
KLASA 8b, LEKCJA NR 2 WEDŁUG PLANU LEKCJI
KLASA 8a, LEKCJA NR 3 WEDŁUG PLANU LEKCJI
Zapisz w zeszycie przedmiotowym
e-Lekcja nr 1
Temat: Wyższe kwasy karboksylowe i porównanie właściwości kwasów - utrwalenie wiadomości z kwasów organicznych
Pracując samodzielnie w dniach 12-25 marca 2020 r. wykonaliście (mam przynajmniej taką nadzieję) notatkę i zadania, o które prosiłam. Teraz ponownie wracamy do tego materiału, żeby usystematyzować i utrwalić Waszą wiedzę.
W celu przypomnienia sobie budowy kwasów karboksylowych zobacz mój filmik nr 1 (czas: 2 min.)
W trakcie trwania filmiku zacznij przepisywać do zeszytu informacje z „białej e-tablicy” jako punkt 1. Przypomnienie
Następnie zapisz do zeszytu:
zad. 3 str. 173 ( spróbuj samodzielnie wykonać zadanie – jeśli jednak masz z nim problem, to:
Zobacz filmik nr 2, który dla Ciebie nagrałam i „wspólnie” rozwiążemy to zadanie:
W trakcie trwania filmiku zacznij przepisywać do zeszytu informacje z „białej e-tablicy” .
zad. 6 str. 176 ( spróbuj samodzielnie wykonać zadanie – jeśli jednak masz z nim problem, to:
Zobacz filmik nr 3, który dla Ciebie nagrałam i „wspólnie” rozwiążemy to zadanie:
W trakcie trwania filmiku zacznij przepisywać do zeszytu informacje z „białej e-tablicy” .
Ćwiczenie do samodzielnego wykonania:
- Zad. 5 str. 173, podręcznik (jest to zadanie na tzw. stechiometrię reakcji; jeśli „masz z nim problem” – odwiedź zakładkę eNauczanie – kl. 7 – temat: Obliczenia stechiometryczne (znajdziesz tam moje filmiki, na których wyjaśniam, w jaki sposób rozwiązuje się zadania tego typu).
- Zad. Zapisz dwie reakcje otrzymywania mydła, o podanej niżej nazwie:
- a) oleinian potasu, b) palmitynian wapnia. Nazwij substraty tych reakcji.
PONIEDZIAŁEK, 30.03.2020 r.
KLASA 8a, LEKCJA NR 3 WEDŁUG PLANU LEKCJI
KLASA 8b, LEKCJA NR 2 WEDŁUG PLANU LEKCJI
Zapisz w zeszycie przedmiotowym
e-Lekcja nr 2
Temat: Estry, czyli „pachnąca chemia” - wprowadzenie
Zapisz do zeszytu:
- Ester to - …..def. ze str. 181 – podr. ……..
- Estryfikacja to - …..def. ze str. 181 – podr. ……..
- Grupa estrowa to - …..def. ze str. 181 – podr. ……..
- Ogólny zapis reakcji estryfikacji:
Zapraszam do obejrzenia filmiku (czas. ok. 7 min.), który dla Ciebie nagrałam:
W trakcie trwania filmiku zacznij przepisywać do zeszytu informacje z „białej e-tablicy” jako notatkę do punktu 4.
- Estry – „pachnąca chemia” (analiza tabelki, podr. str. 180, Dla dociekliwych …).
Ćwiczenie do samodzielnego wykonania:
Zad. Wypisz w zeszycie (w formie punktów) zastosowania estrów.
Zad. Wyjaśnij (jednym zdaniem), jak rozumiesz stwierdzenie: Estry – „pachnąca chemia”
Zad. 3 str.181 podręcznik (dwie reakcje estryfikacji).
PIĄTEK, 03.04.2020 r.
KLASA 8b, LEKCJA NR 2 WEDŁUG PLANU LEKCJI
KLASA 8a, LEKCJA NR 3 WEDŁUG PLANU LEKCJI
Zapisz w zeszycie przedmiotowym
e-Lekcja nr 3
Temat: Estry – ćwiczenia
zad. 4 str. 181 podr. (spróbuj samodzielnie wykonać zadanie – jeśli jednak masz z nim problem, to: Zobacz filmik, który dla Ciebie nagrałam i „wspólnie” rozwiążemy to zadanie:
W trakcie trwania filmiku zacznij przepisywać do zeszytu informacje z „białej e-tablicy” .
Ćwiczenie do samodzielnego wykonania:
Zad. Oblicz stosunek masowy pierwiastków chemicznych w estrze o nazwie: etanian butylu.
(Wykonaj zadanie w analogiczny sposób jak zad. 4/181 z filmiku).
Zad. 1 str.181 podr. (3 reakcje otrzymywania estrów. Proszę dodatkowo podać NAZWY SUBSTRATÓW tych reakcji.
ZAKRES MATERIAŁU DO OPRACOWANIA Z CHEMII, KL. 8a, 8b
NA dn.: 6-8 IV 2020 r. (lekcję mamy w poniedziałek 6 IV 2020 r.)
Przypominam adres mojej poczty elektronicznej „do kontaktu z uczniami”
PROSZĘ NIE PRZYSYŁAĆ DO MNIE ZAŁĄCZNIKÓW Z INNYCH ADRESÓW E-MAIL NIŻ TE, KTÓRE PODALIŚCIE DO KONTAKTU!! NIE TWÓRZ NOWEJ WIADOMOŚCI – UŻYWAJ FUNKCJI „ODPOWIEDZ”
PONIEDZIAŁEK, 06.04.2020 r.
KLASA 8a, LEKCJA NR 3 WEDŁUG PLANU LEKCJI ; KLASA 8b, LEKCJA NR 2 WEDŁUG PLANU LEKCJI
Zapisz temat w zeszycie przedmiotowym
e-Lekcja nr 4
Temat: Aminokwasy – pochodne węglowodorów zawierające azot
Zad. 1a/181 (sprawdzamy część „zad. dom.” z poprzedniej lekcji, czyli e-lekcji nr 3).
Obejrzyj filmik nr 1, który dla Ciebie nagrałam (ok. 5 min.):
Zapisz notatkę do zeszytu:
- Aminokwasy to - ….. ze str. 185 - podr. ……..
- Grupa aminowa to - …..wzór tej grupy ze str. 182 – podr. ……..
- Grupa karboksylowa to - …..wzór tej grupy ze str. 182 – podr. ……..
- Nazwy aminokwasów tworzy się dodając przedrostek amino – do nazwy kwasu karboksylowego, np. kwas aminooctowy czyli kwas amino etanowy (GLICYNA to nazwa zwyczajowa tego aminokwasu).
Zapraszam do obejrzenia filmiku nr 2 (czas ok. 6 min.), który dla Ciebie nagrałam:
W trakcie trwania filmiku zacznij przepisywać do zeszytu informacje z „białej e-tablicy” jako notatkę do punktu 4.
- Właściwości fizyczne i chemiczne CH2(NH2)COOH …… z „tabeli” podr. str. 183…….
- Kondensacja aminokwasów ….. ze str. 185 - podr. …….. ORAZ przepisz reakcję
kondensacji wraz z nazwami substratów i produktów reakcji – podr. str. 184.
……………………………………………………………………………………………………………………………..
(Omówimy tą reakcję dokładniej nieco później – przy omawianiu peptydów czyli białek).
Ćwiczenie do samodzielnego wykonania:
Zad. Wypisz w zeszycie (w formie punktów) zastosowanie aminokwasów.
Zad. 3 str. 185 podr.
(Jeśli nie pamiętasz w jaki sposób liczy się zawartość % …, to odwiedź zakładkę eNauczanie – kl. 7 – CHEMIA – temat: Sprawdzian z działu… z 7 kwietnia 2020 r. (znajdziesz tam mój filmik, na którym wyjaśniam, w jaki sposób rozwiązuje się zadania tego typu).
PIĄTEK, 17.04.2020 r. KLASA 8b, LEKCJA NR 2, KLASA 8a, LEKCJA NR 3 WEDŁUG PLANU LEKCJI
Zapisz temat z nowego działu w zeszycie przedmiotowym. (LEKCJĘ POWTÓRZENIOWĄ Z DZIAŁU POCHODNE WĘGLOWODORÓW ZROBIMY WSPÓLNIE PODCZAS NAJBLIŻSZEJ LEKCJI ONLINE)
e-Lekcja nr 5
Temat: Tłuszcze – wprowadzenie (dział: Substancje o znaczeniu biologicznym)
Zapisz notatkę do zeszytu:
- Tłuszcze to estry wyższych kwasów karboksylowych i glicerolu.
- Przypomnienie:
a) Kwasy tłuszczowe to wyższe kwasy karboksylowe: Kwas stearynowy C17H35COOOH, kwas palmitynowy C15H31COOOH, kwas oleinowy C17H33
b) Glicerol, gliceryna czyli propanotriol to alkohol o 3 grupach funkcyjnych –OH. Wzór sumaryczny: C3H5(OH)3
3. Ogólny zapis otrzymywania tłuszczu w reakcji estryfikacji:
GLICEROL + KWASY TŁUSZCZOWE > TŁUSZCZ (ESTER) + WODA
Przykład: …… przepisz reakcję otrzymywania tłuszczu o nazwie tristearynian glicerolu z podr. str. 190…………..(szczegóły omówimy podczas lekcji online)
- Wzór ogólny tłuszczów
…….....przepisz wzór zapisany na czerwono wraz z podpisem z podr. str. 191 …………
Zobacz, skojarz i przepisz:
5. Podział tłuszczów:
A). ze względu na pochodzenie:
- roślinne np. olej rzepakowy, masło kakaowe
- zwierzęce np. smalec, tran
B) ze względu na stan skupienia:
- stałe np. masło, margaryna
- ciekłe np. olej słonecznikowy, tran
C) ze względu na budowę cząsteczki (rodzaj wiązań)
- nasycone np. masło, margaryna, łój
- nienasycone np. tran, oliwa z oliwek, oleje…
Chętnym proponuję obejrzenia filmiku (czas ok. 2,5min.) tłuszcze nienasycone a tłuszcze nasycone, filmik znajduje się pod spisem treści, link poniżej:
https://poznajsienatluszczach.pl/2016/04/21/tluszcze-nasycone/
Ćwiczenie do samodzielnego wykonania:
Zad. 4 str. 195 podr. (zad. można rozwiązać np. za pomocą „zwykłej proporcji”)
Zad. 5 str. 195 podr. (zad. na stężenie % z kl. VII)
Przypominam adres mojej poczty elektronicznej „do kontaktu z uczniami”
Zasady ocenianie pozostają bez zmian (pisałam o nich przed lekcją z 27.03.2020 r.). Za nie odesłanie pracy wpisuję nieprzygotowanie „np” lu minus „-„ (jeśli uczeń jeszcze nie wykorzystał limitu tj. 2 x w semestrze), a następnie ocenę niedostateczną; przy czym zapowiedziane prace pisemne np. sprawdzian są obowiązkowe!
PROSZĘ NIE PRZYSYŁAĆ DO MNIE ZAŁĄCZNIKÓW Z INNYCH ADRESÓW E-MAIL NIŻ TE, KTÓRE PODALIŚCIE DO KONTAKTU!! NIE TWÓRZ NOWEJ WIADOMOŚCI – UŻYWAJ FUNKCJI „ODPOWIEDZ”. PRZYPOMINAM O OBOWIĄZKU PODPISYWANIA WYSYŁANYCH DO MNIE ZAŁĄCZNIKÓW, np. stron zeszytu !!!!
PONIEDZIAŁEK, 20.04.2020 r.
8a, LEKCJA NR 3; KL. 8b, LEKCJA NR 2 WEDŁUG PLANU LEKCJI
Zapisz temat w zeszycie przedmiotowym.
e-Lekcja nr 6
Temat: Powtórzenie wiadomości z działu: Pochodne węglowodorów – lekcja online
Podczas tej lekcji – online będziemy wspólnie rozwiązywać zadania utrwalające wiadomości z działu: Pochodne węglowodorów. Przypomnimy jakie związki należą do pochodnych węglowodorów i jakie są ich grupy funkcyjne. Podczas tej lekcji będziemy rozwiązywać zadania z podręcznika str. 188: „Sprawdź, czy wiesz…; Sprawdź czy umiesz…
Zapisz do zeszytu jako notatkę:
- Pochodne węglowodorów
2. Zad. 1, 3, 4 z podr. str. 188 (zadania będziemy rozwiązywać podczas lekcji online)
Ćwiczenia do samodzielnego wykonania DLA CHĘTNYCH:
Zad. 5, 6 str. 188 (Osoby chętne, po wykonaniu tych zadań mogą przesłać je do mnie do sprawdzenia na adres email podany „do kontaktu”w tytule wpisując: zadania dla chętnych)
PIĄTEK, 24.04.2020 r.
KLASA 8b, LEKCJA NR 2, KLASA 8a, LEKCJA NR 3 WEDŁUG PLANU LEKCJI
Zapisz temat w zeszycie przedmiotowym.
e-Lekcja nr 7
Temat: Tłuszcze – właściwości, reakcje charakterystyczne
Zapisz notatkę do zeszytu wg poniższych punktów:
JEŚLI CZEGOŚ NIE BĘDZIESZ ROZUMIEĆ, NIE PRZEJMUJ SIĘ … WYJAŚNIMY SOBIE WSZYSTKO PODCZAS KOLEJNEJ LEKCJI ONLINE LUB LEKCJI JUŻ W SZKOLE…?....., KTÓREJ TEMATEM BĘDZIE: PODSUMOWANIE/UTRWALENIE WIADOMOŚCI O TŁUSZCZACH.
- Tłuszcze nie rozpuszczają się w wodzie, dobrze rozpuszczają się w benzynie, a gorzej w alkoholu (analiza dośw. 38, podr. str. 192)
- Pyt: Jak odróżnić doświadczalnie tłuszcz nasycony (zwierzęcy) od tłuszczu nienasyconego (czyli roślinnego)? (analiza dośw. 39, podr. str. 193)
Odp.: Należy przeprowadzić doświadczenie. z wodą bromową lub rozcieńczonym roztworem KMnO4.
…..Przerysuj dokładnie schemat doświadczenia ze strony 193 – podr.; w prawym, górnym rogu, wraz z podpisem….
Obserwacje: Tylko w probówce z olejem roślinnym woda bromowa odbarwiła się
Wniosek: Olej roślinny zawiera związki nienasycone (z wiązaniem wielokrotnym)
- Pyt: Jak odróżnić substancję tłustą (np. olej silnikowy) od tłuszczu?
Odp.: Należy przeprowadzić próbę akroleinową, będącą reakcją charakterystyczną tłuszczów, która polega na tym, że tylko podczas ogrzewania tłuszczów wydzielają się pary AKROLEINY o ostrym i drażniącym zapachu.
(Przeczytaj, skojarz i tego nie przepisuj: Z pewnością kiedyś czuliście zapach przypalonego oleju lub masła na patelni – ten charakterystyczny zapach, to właśnie zapach substancji o nazwie akroleina. Przypominam, że tłuszcz od strony chemicznej to ester glicerolu i kwasów tłuszczowych, a nie przypadkowy zbiór substancji, jakie występują choćby w oleju silnikowym).
Zapisz c.d. notatki do zeszytu:
WIEM WIĘCEJ:
- *Reakcja zmydlania tłuszczów – pozwala otrzymać mydło z tłuszczu (pod wpływem temp.); TŁUSZCZ + WODOROTLENEK SODU > MYDŁO + GLICEROL
- * Reakcja hydrolizy tłuszczów – reakcja „odwrotna” do reakcji estryfikacji (otrzymywania tłuszczów), zachodzi pod wpływem enzymów.
TŁUSZCZ + WODA <=> KWASY TŁUSZCZOWE + GLICEROL
Ćwiczenie do samodzielnego wykonania:
- Nawiązując do właściwości tłuszczów napisz krótko, jak należy rozumieć powiedzenie: „ SPŁYWA JAK PO KACZCE”. (Możesz skorzystać z zasobów Internetu lub podpowiedzi z podr. na str. 192.
- Wyjaśnij (w zeszycie) dlaczego nie wolno gasić płonącego oleju wodą i co należy zrobić gdy zapali się olej np. na patelni? Zanim odpowiesz na to pytania obejrzyj filmik (po kliknięciu na link, „zjedź niżej” i w punkcie nr 2 znajdziesz filmik ze strażakiem (TYLKO 38 SEKUND!) …. Jest tam też rozwiązanie tego zad.)
https://epodreczniki.pl/a/tluszcze---budowa-i-wlasciwosci/DWXWkOyOC
Podczas kolejnej lekcji ponownie „nawiążemy do powyższego linku”
Przypominam adres mojej poczty elektronicznej „do kontaktu z uczniami”
Zasady ocenianie pozostają bez zmian;
PROSZĘ NIE PRZYSYŁAĆ DO MNIE ZAŁĄCZNIKÓW Z INNYCH ADRESÓW E-MAIL NIŻ TE, KTÓRE PODALIŚCIE DO KONTAKTU!! NIE TWÓRZ NOWEJ WIADOMOŚCI – UŻYWAJ FUNKCJI „ODPOWIEDZ”. PRZYPOMINAM O OBOWIĄZKU PODPISYWANIA WYSYŁANYCH DO MNIE ZAŁĄCZNIKÓW, np. stron zeszytu !!!!
PONIEDZIAŁEK, 27.04.2020 r.
- 8a, LEKCJA NR 3; KL. 8b, LEKCJA NR 2 WEDŁUG PLANU LEKCJI
Zapisz temat w zeszycie przedmiotowym.
e-Lekcja nr 8
Temat: Podsumowanie wiadomości o tłuszczach – lekcja online
Podczas tej lekcji – online jeszcze raz omówimy właściwości tłuszczów, przypomnimy ich reakcje charakterystyczne, a następnie będziemy wspólnie rozwiązywać zadania utrwalające wiadomości o tłuszczach.
Zapisz do zeszytu rozwiązania poniższych zadań - (zadania będziemy rozwiązywać wspólnie podczas lekcji online)
Zad. 2, 1, 3 z podr. str. 195
Oraz zadania interaktywne o tłuszczach (na samym dole) – link poniżej:
https://epodreczniki.pl/a/tluszcze---budowa-i-wlasciwosci/DWXWkOyOC
Ćwiczenia do samodzielnego wykonania:
Wyjaśnij w zeszycie, jakie funkcje w organizmie pełnią tłuszcze i inne składniki odżywcze oraz zapisz jaki % masowy organizmu człowieka stanowią tłuszcze, białka i woda - (możesz skorzystać z podręcznika str. 194).
PONIEDZIAŁEK, 04.05.2020 r.
- 8a, LEKCJA NR 3; KL. 8b, LEKCJA NR 2 WEDŁUG PLANU LEKCJI
Zapisz temat w zeszycie przedmiotowym.
e-Lekcja nr 9
Temat: Białka – właściwości i reakcje charakterystyczne – lekcja online
- Białka występują we wszystkich organizmach żywych, stanowią ich pożywienie, regulują procesy życiowe.
- Wykrywanie białek (dośw.40/198 podr.) – reakcje charakterystyczne:
Powyższe doświadczenia obejrzysz na filmikach (2x 1min.) klikając w link (przewiń stronę do punktu 2 „Wykrywanie białek”)
https://epodreczniki.pl/a/bialka---wlasciwosci/DUyoKVZnH
- Właściwości białek (dośw. 41/199 podr.):
Czynnik działający na białko
|
Efekt |
wrząca woda (temp.) |
denaturacja |
alkohole |
denaturacja |
stężone kwasy |
denaturacja |
stężone zasady |
denaturacja |
sole metali ciężkich (np. Pb, Cd) |
denaturacja |
sole metali lekkich (np. Na) |
koagulacja |
Identyfikacja (r-cje charakteryst.) |
Reakcja ksantoproteinowa i biuretowa |
Podczas lekcji online rozwiążemy (w miarę możliwości czasowych) interaktywne zad. nr 1,3,4,5 klikając w poniższy link:
https://epodreczniki.pl/a/bialka---wlasciwosci/DUyoKVZnH
(przewiń stronę do podsumowania, poniżej słowniczka znajdują się zadania do wykonania)
Ćwiczenia do samodzielnego wykonania:
Zad. 5 str. 201 podr. (odczytaj z układu okresowego masą atomową żelaza, przyda Ci się do proporcji!)
Zadanie: Korzystając z różnych źródeł wiedzy wyjaśnij w jednym zdaniu: Dlaczego ludzie pracujący w szkodliwych warunkach, np. w zakładach przemysłowych gdzie mają bezpośredni kontakt ze szkodliwymi substancjami, powinni pić dużo mleka?
Wyjaśnij pojęcia: peptyzacja, zol, żel …………….podr. str. 201……………. Pod tymi pojęciami narysuj schemat przemiany ZOLU w ŻEL wraz z opisem …..podr, str. 200…..
UWAGA: 11 maja 2020 r. podczas lekcji online – sprawdzian z chemii z działu: pochodne węglowodorów (szczegóły omówię podczas dzisiejszej lekcji; sprawdzian jest wpisany także do e-dziennika już od 29 kwietnia – wtedy też rozesłałam wszystkim informacje o sprawdzianie poprzez wiadomość z e-dziennika).
PIĄTEK, 08.05.2020 r.
KLASA 8b, LEKCJA NR 2, KLASA 8a, LEKCJA NR 3 WEDŁUG PLANU LEKCJI
Zapisz temat w zeszycie przedmiotowym.
e-Lekcja nr 10
Temat: Białka – budowa cząsteczkowa
Zapisz do zeszytu jako notatkę:
- Białka - ……………… str. 201 w podr. ……………………
- W skład cząsteczkowy wszystkich białek wchodzi: C, H, O, N, ale białka mogą zawierać jeszcze: P, Cl, Fe i inne pierwiastki.
* (nie przepisuj poniższego przykładu – zobacz i skojarz te wielkocząsteczkowe związki)
Np. w mleku występuje białko o wzorze: C1864H3012O576N468S21
- Przypomnienie:
Aminokwasy to - …..def. ze str. 185 - podr. ……..
Grupa aminowa: …..przepisz wzór tej grupy ze str. 182 – podr. ……..
Grupa karboksylowa: ….. przepisz wzór tej grupy ze str. 182 – podr. ……..
- Kondensacja aminokwasów - ……………… str. 185 w podr. ……………………
Pod definicją przepisz reakcję wraz z podpisem:
Reakcja kondensacji glicyny ………….podr. str. 184 …………...
- Peptydy powstają w reakcji kondensacji aminokwasów; np. gdy połączą się 2 aminokwasy powstaje dipeptyd, gdy 3 – tripeptyd.
Związki chem. zbudowane z dużej liczby fragmentów aminokwasów to tzw. polipeptydy.
- W przyrodzie występuje kilkaset aminokwasów, ale tylko ok. 20 to tzw. aminokwasy białkowe, które wchodzą w skład białek.
- Wiązanie peptydowe!!!: ……………… str. 185 w podr. ……………………
Pod definicją przepisz wzór grupy peptydowej
………….podr. str. 184 – wzór zapisany na niebiesko!!! …………...
- Peptydy: ……………… str. 185 w podr. ……………………
Chętnych zapraszam do przejrzenia stron z poniższego linku (wrócimy jeszcze do tego linku podczas lekcji powtórzeniowej o białkach w dniu 15 maja 2020 r.)
https://epodreczniki.pl/a/bialka---budowa/Di56UwmTx
Ćwiczenia do samodzielnego wykonania:
Zad. 1 str. 201 podr. (wybierz tylko prawdziwe informacje dotyczące białek)
Zad. 2 str. 201 podr. ( obliczanie masy cząsteczkowej – umiejętność z kl. 7 z I semestru J)
Przygotuj się do sprawdzianu z działu POCHODNE WĘGLOWODORÓW, który przypominam piszemy podczas najbliższej lekcji online tj. w poniedziałek 11 maja 2020 r. (sprawdzian zapowiedziałam przez e-dziennik w dniu 29 kwietnia 2020 r.)
PONIEDZIAŁEK, 11.05.2020 r.
- 8a, LEKCJA NR 3; KL. 8b, LEKCJA NR 2 WEDŁUG PLANU LEKCJI
Zapisz temat w zeszycie przedmiotowym.
e-Lekcja nr 11
Temat: Sprawdzian wiadomości z działu: Pochodne węglowodorów – lekcja online
Uczestnictwo w sprawdzianie jest obowiązkowe
Sprawdzian będzie pisany przez Was w formie online przy wykorzystaniu platformy: TESTPORTAL.PL
Powodzenia!!!
PIĄTEK, 15.05.2020 r.
KLASA 8b, LEKCJA NR 2, KLASA 8a, LEKCJA NR 3 WEDŁUG PLANU LEKCJI
Zapisz temat w zeszycie przedmiotowym.
e-Lekcja nr 12
Temat: Analiza sprawdzianu z działu: Pochodne węglowodorów. Podsumowanie wiadomości o białkach
Zapisz do zeszytu jako notatkę:
- Analiza sprawdzianu: podaj po dwa przykłady (nazwa związku i wzór sumaryczny): alkoholu, kwasu karboksylowego, estru i aminokwasu ORAZ otocz pętlą i nazwij ich grupy funkcyjne!!!
…………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………….
- Budowę białek opisał amerykański fizyk i chemik Linus Carl Pauling
Ciekawostka - zobacz, przeczytaj, skojarz, nie przepisuj tekstu o tym uczonym
Budowę białek opisał amerykański fizyk i chemik Linus Carl Pauling (czyt. lajnus carl puling), za co w 1954 roku otrzymał Nagrodę Nobla. Osiem lat później, tj. w 1962 r., otrzymał drugą – Pokojową Nagrodę Nobla za pracę podczas kampanii przeciwko próbom z bronią jądrową. Naukowiec ten uważany jest za jednego z najważniejszych chemików XX wieku.
- BIAŁKA - wielkocząsteczkowe związki organiczne zbudowane z reszt aminokwasowych połączonych wiązaniami peptydowymi.
- Produkty spożywcze bogate w białko to np.: jaja, rośliny strączkowe, mięso, ryby …
- GLUTEN – to mieszanina białek występująca w ziarnach zbóż. Osoby, których organizm nie przyswaja glutenu, muszą stosować dietę bezglutenową, tzn. spożywać produkty pozbawione glutenu. (Przykłady produktów zawierających gluten: pieczywo, makarony, otręby, niektóre kasze, ciastka, wędliny, płatki śniadaniowe, chipsy …i wiele innych).
Ćwiczenia do samodzielnego wykonania:
Zad. 1 Napisz w zeszycie jakie funkcje w organizmie pełnią białka.
Zad. 2 Wyjaśnij trzy pojęcia: SKAZA BIAŁKOWA, ŻELATYNA (jak w zad. 6 str. 201) , EFEKT TYNDALLA (podr. str. 198)
DLA CHĘTNYCH (i sprawdzenia samego siebie)
Ćw. Interaktywne nr 1,2,3 - link poniżej (przewiń na sam dół strony)
https://epodreczniki.pl/a/bialka---budowa/Di56UwmTx
PONIEDZIAŁEK, 18.05.2020 r.
- 8a, LEKCJA NR 3
Zapisz temat w zeszycie przedmiotowym.
e-Lekcja nr 13
Temat: Sacharydy. Glukoza i fruktoza – monosacharydy – lekcja online
Zapisz do zeszytu jako notatkę:
- Badanie składu pierwiastkowego cukrów:
Obserwacje:
Pod wpływem ogrzewania cukier stopił się i zmienił barwę przez żółtą, brązową, aż do czarnej. Na ściankach zlewki skropliła się ciecz.
Wniosek:
Cukier zbudowany jest z węgla, wodoru i tlenu
Zapisz do zeszytu jako ciąg dalszy notatki:
- Glukoza i fruktoza (właściwości podr. str. 205)
wł. fiz.: substancje stałe, krystaliczne, bezbarwne, dobrze rozpuszczają się w wodzie;
wł. chem.: bezwonne, słodki smak, ulegają spalaniu
występowanie: owoce, warzywa, miód naturalny
- Jeszcze o glukozie:
Nazwa zwyczajowa: cukier gronowy;
powstaje w procesie fotosyntezy – reakcja str. 204 podr.(znasz ją z lekcji biologii);
……………………………………………………………………..
ulega fermentacji alkoholowej – reakcja str. 143 podr.(przypomnienie;
……………………………………………………………………………….
Ćwiczenia do samodzielnego wykonania:
Zad. 1,2, 3 str. 207 podr.
*** NOTATKA TYLKO DLA ZAINTERESOWANYCH CHEMIĄ !!!
***identyfikacja glukozy: reakcje charakterystyczne glukozy: PRÓBA TROMMERA, PRÓBA TOLLENSA***;
PRÓBA TROMMERA - redukcja niebieskiego osadu Cu(OH)2 do ceglastego osadu Cu2O – czyli redukcja Cu (II) do Cu (I)
PRÓBA TOLLENSA - Redukcja związków srebra do metalicznego srebra – czyli redukcja Ag (I) do Ag (0)
WNIOSEK: Glukoza wykazuje właściwości redukcyjne w obecności Cu(OH)2 i związków srebra
PIĄTEK, 22.05.2020 r.
LEKCJA NR 3 WEDŁUG PLANU LEKCJI
Zapisz temat w zeszycie przedmiotowym.
e-Lekcja nr 14
Temat: Sacharoza – disacharyd, którym słodzi się potrawy
Zapisz do zeszytu jako notatkę:
C12H22O11 SACHAROZA = cukier trzcinowy = cukier buraczany!!! = cukier, którym słodzisz herbatę
1.Sacharoza (właściwości podr. str. 209)
wł. fiz.: substancja stała, bezbarwna, dobrze rozpuszcza się w wodzie;
wł. chem.: bezwonne, słodki smak, ulega spalaniu
występowanie: buraki cukrowe, trzcina cukrowa.
Ćwiczenia do samodzielnego wykonania:
Zad. 1 str. 211 podr. (reakcja spalania całkowitego)
Zad. 2 str. 211 podr. (zawartość % - zad. na poziomie kl. 7)
Zad. 4 str. 211 podr. (o otrzymywaniu cukru z buraków…).
PONIEDZIAŁEK, 25.05.2020 r.
- 8a, LEKCJA NR 3;
Zapisz temat w zeszycie przedmiotowym.
e-Lekcja nr 15
Temat: Skrobia i celuloza – polisacharydy - lekcja online
Zapisz do zeszytu jako notatkę:
- Wzór ogólny polisacharydów:
(C6H10O5)n gdzie n – liczba naturalna o dużej wartości
- SKROBIA I CELULOZA – w odróżnieniu od cukrów prostych i dwucukrów nie mają słodkiego smaku! i nie rozpuszczają się w wodzie!!!
SKROBIA
- powszechnie występuje w postaci mąki ziemniaczanej;
- właściwości:
fizyczne: substancja stała, biała, śliska w dotyku, trudno rozpuszczalna w zimnej wodzie, higroskopijna.
chemiczne: bez smaku, bezwonna.
- Reakcja charakterystyczna: po dodaniu roztworu jodu np. jodyny, na badanej próbce pojawia się ciemnoniebieskie zabarwienie. Tzw. próba jodoskrobiowa, (dośw.46/213 podr.)
Zobacz doświadczenie klikając przynajmniej w jeden z poniższych linków:
https://www.youtube.com/watch?v=xP-duY7dex8 (czas ok. 40 sek.)
lub
https://www.youtube.com/watch?v=ThJgt1cx66Y (czas ok. 2,5 min.)
- We wrzącej wodzie pęcznieje tworząc tzw.: kleik skrobiowy! - stąd stosowana do produkcji budyniu i kisielu.
- Hydrolizuje w etapach:
SKROBIA --- DEKSTRYNY ---- GLUKOZA (reakcja str. 215 podr.)
Dlatego jest wykorzystywana do produkcji glukozy.
- Występowanie: ziemniaki, ziarna zbóż, ryż, kukurydza.
CIEKAWOSTA *** (nie musisz wpisywać do zeszytu)
W Polsce do produkcji alkoholu na skalę przemysłową wykorzystuje się powszechnie występujące ziemniaki, które mają wysoką zawartość skrobi, a po hydrolizie (patrz punkt nr 7 notatki) są źródłem glukozy. Z niej natomiast w reakcji fermentacji alkoholowej otrzymuje się alkohol etylowy).
CELULOZA
- powszechnie występująca w roślinach (np. bawełna, len, konopie) jako składnik ścian komórkowych oraz w drewnie 50-60%);
- właściwości:
fizyczne: włóknista, substancja stała, biała, nie rozpuszcza się w wodzie.
chemiczne: bez smaku, bezwonna.
- Nie ulega strawieniu w organizmie człowieka – nazywana błonnikiem pokarmowym.
- Wykorzystywana głównie do produkcji papieru.
TO WARTO WIEDZIEĆ *** (nie musisz wpisywać do zeszytu, ale możesz ….)
Mąka ziemniaczana w postaci zbitego proszku nie pali się, natomiast rozpylona – gwałtownie się spala (wybucha). Skrobia, jako główny składnik mąki jest cukrem palnym. Wata celulozowa spala się, czuć zapach palącego się papieru. Celuloza jest substancją palną.
TO WARTO WIEDZIEĆ *** (nie musisz wpisywać do zeszytu, ale możesz…)
Skrobia i celuloza rozkładają się na cukry proste – końcowym produktem tego procesu jest glukoza. W przypadku skrobi proces ten zachodzi pod wpływem kwasu solnego i ogrzewania, a w przypadku celulozy – w obecności stężonego kwasu siarkowego(VI).
Ćwiczenia interaktywne nr 1-5
kliknij w poniższy link, przewiń na sam dół, poniżej słowniczka.
https://epodreczniki.pl/a/cukry---skrobia-i-celuloza/DZQQ5kibs
Ćwiczenia do samodzielnego wykonania:
Wyjaśnij pojęcia: jodyna, dekstryny.
Wypisz zastosowanie skrobi i celulozy.
PIĄTEK, 29.05.2020 r.
KLASA 8b, LEKCJA NR 2, KLASA 8a, LEKCJA NR 3 WEDŁUG PLANU LEKCJI
Zapisz temat w zeszycie przedmiotowym.
e-Lekcja nr 16
Temat: Podsumowanie wiadomości o cukrach - węglowodanach
Zapisz do zeszytu jako notatkę:
Punkt 1 (Jeśli masz możliwość, to możesz wydrukować poniższą tabelę i wkleić do zeszytu).
UWAGA! Jeśli po zamieszczeniu notatki w zakładce e-Nauczanie tekst okaże się dla kogoś mało czytelny, wtedy (na życzenie) prześlę Wam ją poprzez e-mail podany do kontaktu.
Punkt 2
Reakcja spalania całkowitego cukru buraczanego (czyli sacharozy):
* uwaga! Zamiast znaku „=” zapisuj w zeszycie znak strzałki, czyli oznaczenie reakcji chem.
C12H22O11 + 12 O2 =* 12 CO2 + 11 H2O
Reakcja spalania całkowitego wielocukru występującego w budyniu, krochmalu, mące ziemniaczanej (czyli skrobi):
(C6H10O5)n + 6n O2 =* 6n CO2 + 5n H2O
Ćwiczenia do samodzielnego wykonania:
Zadanie: Czytam i interpretuję (do zeszytu wpisz tylko obliczenia, wyniki/odpowiedzi).
W tabeli poniżej przedstawiono etykietę gorzkiej czekolady. Przeanalizuj zawarte w niej dane i odpowiedz na pytania.
- Jakich substancji jest najwięcej w gorzkiej czekoladzie?
- Jaka ilość węglowodanów znajduje się w 2 porcjach (40 g) czekolady?
- Dzienne zapotrzebowanie na białko u dzieci wynosi ok. 65 g. Jaką część dziennego zapotrzebowania na białko pokrywa jedna porcja (20 g) czekolady?
Źródło zadania:
https://epodreczniki.pl/a/substancje-chemiczne-o-znaczeniu-biologicznym---podsumowanie/DdtU8azQ4
PRZYPOMINAM O SPRAWDZIANIE !!!
Przypominam, że za tydzień w piątek (5 czerwca) będzie lekcja powtórzeniowa z działu „Substancje chemiczne o znaczeniu biologicznym (tłuszcze, białka, cukry), a w poniedziałek 08.06.2020 r. podczas lekcji online napiszecie w aplikacji testportal.pl sprawdzian z tego działu.
PIĄTEK, 05.06.2020 r.
KLASA 8a, LEKCJA NR 3 WEDŁUG PLANU LEKCJI
Zapisz temat w zeszycie przedmiotowym.
e-Lekcja nr 17
Temat: Podsumowanie wiadomości z działu substancje o znaczeniu biologicznym (tłuszcze, białka, cukry)
Na dobry początek przeczytaj informację z podr. str. 218,219 – Podsumowanie działu
Zapisz do zeszytu jako notatkę:
- Tłuszcze – ………………….przepisz def. ze str. 218 w podr.,u samej góry………….
- Białka – ………………….przepisz def. ze str. 218 w podr. ……………………….
Kliknij link, przewiń do rozdziału 3 :„Denaturacja a wysalanie białek” i obejrzyj/wykonaj interaktywne doświadczenie klikając na poszczególne zlewki …
https://epodreczniki.pl/a/substancje-chemiczne-o-znaczeniu-biologicznym---podsumowanie/DdtU8azQ4
- Sacharydy (cukry) – ……..przepisz def. ze str. 219 w podr. u samej góry………..
- Reakcje charakterystyczne
Kliknij link, przewiń do rozdziału 7 :„Reakcje charakterystyczne” i przeanalizuj zapis w tabelce
https://epodreczniki.pl/a/substancje-chemiczne-o-znaczeniu-biologicznym---podsumowanie/DdtU8azQ4
Ćwiczenie:
Dopasuj nazwę reakcji charakterystycznej do odczynnika (uwaga: jeden odczynnik nigdzie nie pasuje):
REAKCJE CHARAKTERYSTYCZNE:
Reakcja ksantoproteinowa, reakcja jodoskrobiowa, reakcja biuretowa, mętnienie wody wapiennej, odróżnianie tłuszczu roślinnego od zwierzęcego.
ODCZYNNIKI:
Cu(OH)2, CO2, jodyna, HNO3, Br2, H2SO4,
Ćwiczenia do samodzielnego wykonania:
Zad. 1-5 str. 220 podr. kl. 8 - Sprawdź, czy wiesz … sprawdź czy umiesz ….
PRZYPOMINAM O SPRAWDZIANIE !!!
W poniedziałek 08.06.2020 r. podczas lekcji online napiszecie w aplikacji testportal.pl sprawdzian z tego działu.
PONIEDZIAŁEK, 08.06.2020 r.
- 8a, LEKCJA NR 3; KL. 8b, LEKCJA NR 2 WEDŁUG PLANU LEKCJI
Zapisz temat w zeszycie przedmiotowym.
e-Lekcja nr 18
Temat: Sprawdzian wiadomości z działu: Substancje o znaczeniu biologicznym – lekcja online
Uczestnictwo w sprawdzianie jest obowiązkowe
Sprawdzian będzie pisany przez Was w formie online przy wykorzystaniu platformy: TESTPORTAL.PL
PONIEDZIAŁEK, 15.06.2020 r.
- LEKCJA NR 3;
Zapisz temat w zeszycie przedmiotowym.
e-Lekcja nr 19
Temat: Analiza sprawdzianu. Poznane rodzaje reakcji chemicznych (część 1) – lekcja online
Zapisz w zeszycie przedmiotowym:
- Analiza sprawdzianu z działu: Substancje o znaczeniu biologicznym
- Rodzaje reakcji chemicznych (kl. 7):
REAKCJA SYNTEZY – z kilku substratów jeden produkt;
REAKCJA ANALIZY – z jednego substratu kilka produktów;
REAKCJA WYMIANY – z kilku substratów kilka produktów;
UTLENIANIE /SPALANIE – przyłączanie tlenu;
REAKCJA ZOBJĘTNIANIA – kationy H+ zobojętniane są przez aniony OH- i powstaje H2O;
REAKCJA STRĄCENIOWA – powstaje produkt trudno- lub nierozpuszczalny w wodzie;
REAKCJA DYSOCJACJI JONOWEJ – rozpad elektrolitów na kationy (+) i aniony (-) pod wpływem wody;
REAKCJA EGZOENERGETYCZNA – przebiega z wydzieleniem energii;
REAKCJA ENDOENERGETYCZNA - konieczne stałe doprowadzanie energii, ciepła.
Przykłady do ww. typów reakcji chemicznych zapiszemy wspólnie podczas lekcji online.
Ćwiczenia do samodzielnego wykonania:
Zastanów się, jakie jeszcze potrafisz podać przykłady reakcji, które można zakwalifikować do ww. typów reakcji chemicznych.
PIĄTEK, 22.05.2020 r.
KLASA 8a, LEKCJA NR 3 WEDŁUG PLANU LEKCJI
Zapisz temat w zeszycie przedmiotowym.
e-Lekcja nr 20
Temat: Poznane rodzaje reakcji chemicznych (część 2)
Zapisz w zeszycie przedmiotowym:
- Rodzaje reakcji chemicznych (kl. 8):
REAKCJA PRZYŁĄCZANIA – reakcja łączenia się cząsteczki zawierającej wiązanie wielokrotne (podwójne lub potrójne) z inną cząsteczką
- przyłączanie bromu do etenu (etylenu): CH2 = CH2 + Br2 à CH2Br – CH2Br
REAKCJA POLIMERYZACJI – reakcja łączenia się pojedynczych cząsteczek związku chemicznego - monomerów w wielkocząsteczkowy produkt – polimer
Kliknij w link, przewiń do rozdziału 2 „Zastosowanie węglowodorów nienasyconych” i przypomnij sobie przebieg i zapis reakcji polimeryzacji (na przykładzie etenu):
https://epodreczniki.pl/a/zastosowanie-weglowodorow/DRx3nJFkq
REAKCJA ESTRYFIKACJI – reakcja chemiczna alkoholu z kwasem karboksylowym, której produktem jest ester i woda, zachodzi w obecności stęż. kwasu siarkowego (VI), H2SO4
FERMENTACJA ALKOHOLOWA – reakcja biochemiczna polegająca na powstawaniu etanolu z monosacharydów (cukrów prostych, np. glukozy)
FERMENTACJA OCTOWA – enzymatyczny proces utleniania etanolu do kwasu octowego w obecności bakterii
Ciekawostka:
Pozostawione w otwartych naczyniach napoje alkoholowe po pewnym czasie kwaśnieją. W ten sposób, w wyniku fermentacji octowej powstaje ocet.
Ćwiczenia do samodzielnego wykonania:
Zastanów się, jakie znasz przykłady reakcji, które można zakwalifikować do ww. typów reakcji chemicznych.
PONIEDZIAŁEK, 22.06.2020 r.
- 8a, LEKCJA NR 3; KL. 8b, LEKCJA NR 2 WEDŁUG PLANU LEKCJI
Zapisz temat w zeszycie przedmiotowym.
e-Lekcja 21
Temat: Chemia wokół nas – to warto wiedzieć – lekcja online
Dyskusja w trakcie lekcji online „CHEMIA WOKÓŁ NAS”
- Czystość złota podaje się w karatach. Chemicznie czyste złoto Au, ma 24 karaty. 1 karat to 1/24 zawartości złota w stopie.
- Ziarenka ryżu są higroskopijne, dlatego często dodaje się je do solniczek, aby pochłaniały wilgoć, a sól nie ulegała zbryleniu.
- Suchy lód to zestalony tlenek węgla (IV), CO2, który w temp. pokojowej pobierając ciepło z otoczenia, przechodzi bezpośrednio w stan gazowy – nie topiąc się!!! Takie zjawisko to SUBLIMACJA („ dośw. na kanale youtube”).
- Woda destylowana to woda pozbawiona wszelkich związków chemicznych, m.in. soli mineralnych i rozpuszczonych gazów; nie przewodzi prądu elektrycznego.
- Niezwykła właściwość wody - największą gęstość woda ma w temperaturze 4o C (podczas mrozów gromadzi się na dnie zbiornika wodnego i umożliwia życie roślinom i zwierzętom).
- Pod normalnym ciśnieniem woda wrze w 100oC, im wyższa wysokość n.p.m. tym wartości ciśnienia i temp. wrzenia wody są niższe! – potrawy gotują się wtedy dłużej. Natomiast im wyższe ciśnienie, tym wyższa temperatura wrzenia i krótszy czas gotowania szybkowary, garnki ciśnieniowe…
- 1mld ludzi na Ziemi nie ma dostępu do wody bezpiecznej dla zdrowie. Corocznie 3 mln ludzi umiera z powodu chorób związanych z brakiem wody lub jej złą jakością – OSZCZĘDZAJ WODĘ!!!!
- „Woda sodowa” – nie zawiera sodu! (syfony)
- Zardzewiałe gwoździe można oczyścić z rdzy napojem typu cola, który zawiera kwas fosforowy (V). H3PO4 rozpuszcza szkliwo zębów!!!
- Fajerwerki swoje barwy zawdzięczają kationom metali zawartych w solach stosowanych do ich produkcji. Np. kationy strontu i litu nadają płomieniom barwę czerwoną, sodu – żółtą, magnezu i glinu – białą, baru – zieloną.
- Węglan wapnia CaCO3 to podstawowy składnik skał wapiennych, tzw. wapień. Wapień i kreda to skały osadowe, które powstały na dnie mórz i oceanów. To z nich zbudowana jest np. Wyżyna Krakowsko-Częstochowska, występują także miejscowo w Tatrach, Pieninach, Górach Świętokrzyskich, na wyżynie Lubelskiej oraz okolicach Chełma i Zamościa.
- GIPS – to przykład soli uwodnionej, CaSO4 x 2 H2 Czy wiesz, że bandaż gipsowy namoczony w wodzie nakłada się na złamaną kończynę, a po wyschnięciu powstaje twarda skorupa.
- W przypadku zatrucia metanolem podajemy 50 ml etanolu lub sodę oczyszczoną i wzywamy pogotowie ratunkowe.
Powyższe i inne zagadnienia będą omówione podczas ostatniej lekcji chemii online w tym roku szkolnym. Zachęcam do wydrukowania i wklejenia notatki do zeszytu przedmiotowego.
Wszystkiego dobrego na dalszą „przygodę z chemią”. Powodzenia w szkołach ponadpodstawowych!